Slag en strijd
Vijand
Afgaand op de metaforen in de media is het moord en doodslag om elke vierkante meter ruimte in Nederland. Zo maakten Teun van de Keuken c.s. in het begin van de jaren ’10 het TV-programma De Slag om Nederland. De titel is regelrechte oorlogsmetaforiek en de vijand komt van binnen: burgers worden belaagd door domme, eigenwijze, onbetrouwbare, soms samenspannende projectontwikkelaars, ambtenaren en bestuurders. Recenter heeft de Volkskrant het over de Slag om de buitenruimte, die woedt tussen al die recreanten die tegelijk aanspraak maken op hetzelfde lapje grond. Fietsers op rivierdijken voelen zich “geterroriseerd” door motorrijders; er heerst “permanente strijd in het buitengebied”.
Polder
Deze zomer bereikte deze hyperbolische beeldspraak ook het komkommernieuws. “Strijd om recreatieplas losgebarsten”, meldde alweer de Volkskrant eind juli. In zwemplas Schoonhoven, nabij Hollandscheveld in Drenthe, was een meisje door vermoedelijk een snoek in haar been gebeten. Foto erbij: de tandjes stonden 
erin. Moeder plaatste een bericht op Facebook, “om de mensen te waarschuwen”. De snoekcrisis ontwikkelde zich vervolgens, ook procesmatig, veelbelovend. Even had ik goede hoop dat we hier het komkommernieuws te pakken hadden voor de altijd wat landerige augustusmaand. Maar al gauw bleek dat ik buiten de dempende kracht van de polder had gerekend. In twee weken volgden de ontwikkelingen elkaar snel op.
Overdreven
Om in de beeldspraak te blijven: de personen en partijen die een belang hadden in de crisis en haar bezwering mobiliseerden zich razendsnel. Zaal- en partycentrum Schoonhoven ligt pal aan de plas en ziet zijn klandizie teruglopen. De uitbater is “woest” op de in zijn ogen veel te laconieke gemeente. Die wil inmiddels de vijver leeghalen en is daarover in gesprek met visverenigingen “Het Vette Baarsje” en “De Brasem”. De secretaris van HVB vindt het “overdreven”, maar is ook nieuwsgierig: “Zo krijg je toch een beetje een oriëntatie van wat er precies zwemt.” De Hengelsportfederatie Drenthe weet dat het water in de plas is gezakt waardoor de leefomgeving voor vissen kleiner is geworden en de vissen in het gedrang komen. Het Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid IVN, afdeling Hoogeveen, vindt het vangen van de snoek een “fout signaal” en ook de visbioloog van Sportvisserij Nederland heeft zijn twijfels. “Water krijgt de visstand die het verdient.”
Blauwalg
Vervolgens wil de gemeente, samen met de provincie Drenthe en het waterschap Drents Overijsselse Delta, toch liever eerst een onderzoek laten uitvoeren door een extern bureau. De gemeente wil weten of de visstand in de plas soms “uit balans” is. En ze voltooit haar terugtrekkende beweging met de vaststelling: “Door snoeken uit de recreatieplas te halen, kan de waterkwaliteit verstoord raken. Het zwemwater kan hierdoor (…) ongeschikt worden om in te zwemmen.” Het waterschap kopt de bal in: haal je de snoek weg dan tiert de brasem welig. Die woelt de bodem om en dat eindigt met blauwalg. En iedereen weet: waar die woekert, houdt het zwemmen op.
Slapen
Dan denk je al: de uitkomst wordt “mee leren leven”. Maar niet veel later wordt het onderzoek uitgesteld. Het is te warm en dan is het te belastend voor de vissen. Bovendien is de zwemkwaliteit “in orde”. In het najaar wordt opnieuw bekeken wat er nodig is.
Tijd gekocht, verhaal veranderd. Deze strijd is gepacificeerd voordat ze kon losbarsten. Het is herfst, seizoen van de waarheid, maar de snoek kan rustig gaan slapen lijkt me.
Hertaling
Testbeeld In de oostelijke grensstreek, waar ik opgroeide, plukten we moeiteloos de Duitse TV uit de lucht. Als op de late zaterdagavond Nederland 1 en 2 op testbeeld gingen, was er altijd nog Die phantastische Reihe op “d’n Duutser”. Elk weekend een andere science...
Handboek
Infrastructuur In een column in NRC schreef Tom-Jan Meeus over “…een hele infrastructuur van politieke volgers voor wie een frame iets anders is…” (dan wat het in het Engels betekent: een raamkozijn of montuur). Let op het woordje “hele”. Stond er: “een infrastructuur...
Natuurpostzegel
Verzameling De Ackerdijkse plassen zijn een typisch voorbeeld van Nederlandse postzegelnatuur. Een verzameling water, riet en weilanden onder de rook van Rotterdam, waar je in een paar minuten doorheen fietst. Ingeklemd tussen luchthaven, kassen, snelweg,...
Transactie
Folder Het is een van de eerste treden op de participatieladder: informeren. Doorgaans van de overheid naar burgers. Dan krijg je een folder in de bus dat je straat wordt opgebroken, of de bouw op het overgeschoten terreintje iets verderop nu toch écht begint. Maar...
Autonomie
Serie Black Mirror is een serie die gaat over de ingrijpende invloed van technologie op ons dagelijks leven. Het eerste seizoen telt drie afleveringen, die gemeen hebben dat de hoofdpersonen niet zelfbepaald handelen. Zij laten zich volledig leiden door druk van de...
De participatieladder als patatsnijder
Zelden “Welke stakeholders participeren het intensiefst in je klus?” Als we deze vraag voorleggen aan procesmanagers, is het antwoord zelden “de burger”. Die staat vaak op de laatste plaats of niet ver daarvandaan, op grote afstand van beroepsparticipanten zoals in-...
Dat is een feit
Werkelijk “Dat is een feit”. Als we dat zeggen, bedoelen we dat iets onomstotelijk vaststaat, niet voor discussie vatbaar is. Een feit is werkelijk. Een feit is waar. Zou het? Walter Zwaard schetste onlangs in een column in Vakblad ARBO hoe in ruim vier decennia onze...
Perspectieven
Opgeheven Pal nadat ik als socioloog in Wageningen was afgestudeerd werd het vak als zelfstandige studierichting opgeheven. Tussen het een en het ander bestond wel een correlatie maar geen causaal verband. De universiteit wilde wellicht vergroenen, zich concentreren...
Grenzen en lijnen
(Dit is deel twee van een blogje in twee delen over de grenzen tussen "de lijn", proces en programma. Zie ook deel een.) Kleuren Om complexe vraagstukken op te lossen is het soms nodig, buiten de lijntjes te kleuren. Dat valt “de lijn” fundamenteel lastig. Dan...