Stiltegebied

Fietsend op de dijken hier heb ik meestal de wind tegen. Als het hard waait doet dat pijn aan mijn oren, maar het is goed voor de ontwikkeling van conditie en kuitspieren. En het doet me extra genieten van die keren dat ik ‘m mee heb – vooral als ik bij stevige wind mijn snelheid opbouw tot ik net zo hard fiets als de wind in mijn rug blaast. Dan fiets ik een stiltegebied binnen waarin de rugwind zonder me in te halen de rijwind voor me uitduwt. Het landschap glijdt met windkracht vier of vijf aan me voorbij. Ik hoor alleen nog het zoemen van de banden en het gonzen van het frame – een klankkast die hoofdzakelijk bestaat uit lucht die door een dun laagje carbonvezels wordt omhuld.

Tij

Figuurlijk de wind in de rug hebben werkt natuurlijk precies zo. Zonder noemenswaardige inspanning kom je snel vooruit, het gaat zo gemakkelijk dat je tijd hebt voor andere dingen. Wie wil dat nou niet? Het is dan ook niet vreemd dat we in procesmanagement stuurvariabelen tegenkomen als “aansluiten op de onderstroom” en “meebewegen met het tij”. Overigens altijd met de disclaimer dat je niet gaat over hoe dat tij of die onderstroom loopt – dat zijn krachten die je net als de wind niet aan een touwtje hebt. Maar je kunt wel je best doen om je activiteiten ermee te synchroniseren.

Olie

Er zit de gedachte achter dat je gemakkelijker aan de overkant komt als je met de stroom mee roeit in plaats van ertegenin. Als je bij financieel zwaar weer komt met plannen die de uitgaven verhogen, maak je de verkoop ervan moeilijk. Tenzij je zwart op wit kunt aantonen dat die uitgaven olie op de golven zijn, omdat ze netto resulteren in kostenreductie. (Maar iedereen die wel eens preventieve maatregelen aan de man heeft moeten brengen, weet hoe lastig dat is. Beslissers zien die vaak als verliespost in plaats van investering.)

Windvaan

Het is heel slim om te profiteren van de gratis energie van stroom of tij. Maar het heeft ook schaduwkanten. Je loopt het risico te worden gezien als iemand die met alle winden meewaait, die zijn huik naar de wind laat hangen, die, kortom, een windvaan is. Dat ruikt al gauw naar ongegeneerd opportunisme en dat maakt je in de ogen van de ander onvoorspelbaar en ongrijpbaar. Terwijl voorspelbaarheid en transparantie nu juist twee stenen zijn waar je vertrouwen mee bouwt…

Waard

Nog een schaduwkant: als je net zo hard gaat als de rugwind, lijkt die als factor weg te vallen, wat je de illusie geeft dat je het op eigen kracht doet. Aansluiten op de onderstroom geeft je een verkeerde voorstelling van je eigen kracht. Hierop is van toepassing wat mijn motorinstructeur placht te zeggen: “Hard rechtuit kunnen we allemaal.” Pas in een bocht laat je zien wat je als motorrijder waard bent.

Gemak

Meebewegen met het tij is één ding – het komt erop aan wat je doet als het tij verloopt, de stroom zich verlegt, de wind draait. Offer je vertrouwen op aan gemak, of weet je zo goed te laveren dat de ander het vertrouwen in je stuurmanskunsten behoudt?