Rondje

Hé, filmopnamen op de Erasmusbrug! Op mijn zevenhonderdzoveelste cornonarondje zag ik dat het brugdek tot set was omgebouwd. De beroemde pyloon van Van Berkel, die de brug tot een icoon maakt, moest weer eens op zijn voorbeeldigst in beeld komen.

De wordingsgeschiedenis van de brug laat mooi zien hoe uit een botsing van meningen en standpunten iets markants kan voortkomen. Welk ontwerp is mooi, lelijk, functioneel, welk nut moet het hebben en vooral ook: hoeveel mag het kosten?

Strijd

Het valt allemaal na te lezen in een artikel in De Architect, dat pal na de besluitvorming door de Rotterdamse gemeenteraad verscheen. Dat laat mooi zien dat met procesdeelnemers minstens zoveel meningen en standpunten de arena betreden. En algemener: of het nu gaat om het tot stand brengen van een oeververbinding, het huisvesten van bijzondere doelgroepen, het realiseren van een woningbouwopgave – we vinden er iets van. Al die meningen en standpunten geven reliëf aan het vraagstuk van dienst en aan de strijd om de schaarse middelen die nodig zijn om er een antwoord op te geven.

Belangen

Het vervelende van meningen en standpunten is wel, dat ze onwrikbaar zijn. Wie van mening verandert waait al snel met alle winden mee (windvaan!) en daarom blijven we van mening dat… En een standpunt verlaten is een desinvestering van de moeite die het kostte om de achterban op een lijn te krijgen…

Beschermen

Een standpunt is te ontbinden in zijn samenstellende onderdelen en die zijn beter voor gesprek vatbaar. De persoonsgerichte behoeften van de inbrenger ervan, de zaken die hij nodig heeft om in beweging te komen en de belangen die hij vertegenwoordigt. Maar vraag iemand naar de belangen die hij heeft en hij raakt op zijn hoede. Want belangen zijn er om te verdedigen en beschermen. “Welke belangen heb je?” is vaak een al te directe vraag naar heel relevante antwoorden.

Een kleine omweg kan dan effectief zijn. “Welke ambitie heb je?” blijkt een verbluffend productieve vraag.

Ambitie

Nou is ambitie zo’n woord met een scherp randje, waardoor ik het nooit zonder een lichte aarzeling gebruik. De dikke Van Dale geeft nota bene als eerste betekenis eerzucht – en als we iemand eerzuchtig vinden, is dat meestal niet complimenteus. De tweede betekenis – de begeerte om iets te verwerven – heeft iets mateloos. Pas de derde betekenis brengt ons op neutraler terrein: het streven om iets goed of beter te doen.

Ambitieus

Ook het bijvoeglijk naamwoord heeft dat scherpe randje. Als iemand van je mooie plannen zegt dat ze ambitieus zijn, zegt hij eigenlijk: “Dat gaat niet lukken!”, of op zijn best: “Weet je het wel zeker?” En als iemand ambitieus wordt gevonden, klinkt daar toch ook een beetje in mee, dat hij een streber is.

Vijlen

Maar dat scherpe randje valt er af te vijlen. Voorzie de ambitie van inhoud door het woord te verbinden met een vraagstuk en het te verpakken in een vraag. Op je vraag “Wat is je ambitie met…” vertelt de ander je een verhaal over wat hij tot stand wil brengen en wat hij er voor over heeft om dat voor elkaar te krijgen. Luister er goed naar en je hoort hem zijn belangen open, toekomstgericht en productief verwoorden.

Ambitie is de inzet die je wilt plegen om je belangen te realiseren. Uit een tomeloze ambitie komen opmerkelijke dingen voort. Zoals een iconische brug.