Uitvoerende
Duplo
Wie weleens voorleest weet dat je niet kunt volstaan met het simpelweg oplezen van de woorden. Nu ja, het kàn wel, maar de kans is groot dat je gehoor al snel afhaakt: boeit niet. Monotoon voorgelezen worden de woorden al gauw een drone, de spanning verdwijnt, het verhaal wordt vlak. Laat maar, ik ga wat anders doen, waar is mijn duplo, denkt de voorgelezene.
Biet
De crux van voorlezen zit in de variatie in toonhoogte, tempo en timing – in alles wat je met je stem kunt doen om een sfeer te scheppen, spanning op te bouwen of juist te doen ontladen. Als we lezen hoeven we een woord niet te spellen en een zin niet woord voor woord te bekijken om te begrijpen wat er staat, waardoor we tijd genoeg hebben om onze stem als instrument te gebruiken. En ook als we meer tijd nodig hebben: de toehoorder maakt het geen biet uit of je de tekst naar de letter volgt. Die is allang gegrepen door de geest van het verhaal.
Voorstelling
Of we nou voorlezen, een toespraak houden, een lezing geven, een punt maken tijdens een vergadering, een gesprek voeren, inspreken of antwoorden – we geven op dat moment een voorstelling, met een thema, op een toneel, voor een gehoor dat we willen binden en boeien omdat we willen dat onze inbreng effect heeft. En van die voorstelling zijn wij de uitvoerenden.
Been
Richard Sennett heeft er een boek over geschreven, The Performer heet het (en in de Nederlandse vertaling De Performer, tja). Even stond ik op het verkeerde been. Sennett goes Goffman, dacht ik. Goffman, net als Sennett een socioloog, schreef prachtig over de dramaturgie van het dagelijks leven; wat zou Sennett daar nog aan kunnen toevoegen? Maar nee. Anders dan Gofmann neemt Sennett niet het leven van alledag als vertrekpunt, maar de praktijk van de uitvoerende kunsten – muziek, toneel, dans. En met een bedrieglijke losheid die hij heeft verworven door decennia slijpen aan zijn vakmanschap voert hij de lezer al associërend langs historische, psychologische, maatschappelijke en kunstzinnige perspectieven om ze uiteindelijk altijd sociologisch te interpreteren.
Beter
Sennett laat zien hoe we als uitvoerenden theater maken om onze doeleinden na te streven, welke technieken we daarvoor inzetten, wat wel en niet werkt. In een lezing voor de London School of Economics (te zien op YouTube; een mooie illustratie dat bij de loodgieter thuis de kranen lekken) betoogt Sennett dat het niet helpt je publiek te willen overtuigen met beter beleid of betere argumenten. “Politics is a theatre, not a seminar”. Bovendien, wie met “destructive theatre” zieltjes wil winnen heeft het makkelijker omdat hij bereid is feitenvrij te opereren en zijn publiek dat niks kan schelen.
Echt
Wat kun je er tegenover zetten? Nóg beter argumenteren helpt niet, nog beter beleid evenmin. Wel kun je proberen je uitvoering te verbeteren, zie het voorlezen, en technieken in te zetten die je helpen het destructieve theater van de ander te demonteren. Bijvoorbeeld met humor en ironie. En Sennett had zijn lezing nog niet gegeven of exit Biden, enter Harris en vooral: enter Walz, die raak schoot door zijn politieke opponenten maar weird te vinden. En bovenal door als performer vorm en vent te laten samenvallen, waardoor wie hem ziet en hoort spreken (voorlezen) zijn voorstelling en hemzelf als één en echt ervaart.
Vaart
Negende Van alle beoefenaars van de negende kunst zijn André Franquin en Jean Giraud (a.k.a. Gir, a.k.a. Moebius) me het dierbaarst. Moest ik naar dat onbewoonde eiland, dan stopte ik hun werk in mijn koffer en verzaakte ik alle andere tekenaars die me lief zijn. Want...
Van waarde
Vanzelf Vanzelfsprekend aan procesmanagement is dat niks eraan vanzelf spreekt. Wat processen zijn en wat procesmanagement is, de plek en het belang van procesmanagement in de organisatie of de waardeketen, de reputatie van de aanpak en zijn uitvoerder – alles moet...
Mijlpaal
Op touw Vandaag bestaat OIO op de kop af 25 jaar. Op donderdag 6 mei 1999 tekenden Marie-Josée en ik ons vennootschapscontract. Daarmee formaliseerden we een samenwerking die we in de zomer van 1998 besloten op touw te zetten. Marie-Josée is er niet meer, ze is...
Proceskwaliteit
Opties Doordat we een proces met methoden, technieken en instrumenten kunnen ontwerpen en besturen, maken we het ontwikkelbaar. We kunnen dan immers een gesprek voeren over de kwaliteit van ontwerp en besturing, om die zo nodig te verbeteren. Dat roept de vraag op,...
Betekenis
Inhouden Zo’n bericht dat me even deed inhouden – het in memoriam voor Frans Verhaaren op de site van het Sioo . Hij is van grote betekenis geweest voor mijn professionele handel en wandel – onder meer doordat ik hem tegenkwam toen de tijd daar precies rijp voor was....
Beroepseer
Stuk Wat hebben we nu weer gedaan? Het was mijn wat defensieve reactie op de kop boven een artikel van Christiaan Weijts in de NRC: Het gevoel van beroepseer is stukgelopen op procesmanagers. Het is een bij vlagen hilarisch en dan weer licht schrijnend, maar...
Nietje
Meerjaren Al in mijn eerste baan liep ik aan tegen het beleidsmatige verlangen naar integraliteit. Ik moest een integraal meerjarenprogramma maken.Twee forse ambities waarnaar de wereld zich niet zomaar liet kneden. De politieke verhoudingen en financieel-economische...
Bril
Calorieën Het is een winter van niks. Maar de tuinvogels maken het voer dat in de pergola hangt in ijltempo soldaat. Gratis calorieën immers. Bijna gratis dan, want de sperwer heeft ook kennis van deze cafetaria. Elke soort gaat daar anders mee om. De specht is er zo...
Netwerken
Gebrek Hoe groot het gebrek aan arbeidskrachten is, werd me duidelijk op een participatiebijeenkomst die ik laatst bijwoonde. De gemeente wil een “integrale beleidsnota” en gooit veel vraagstukken en beleidsterreinen bij elkaar, om daaruit nieuwe perspectieven te...