Luie fotografen
Hoe handig ook in het gebruik, de zoomlens is een vervelend ding dat luie fotografen kweekt.
Bevalt je niet wat je ziet in de zoeker? Draai aan de zoomring en je vergroot of verkleint de beeldhoek. Het geeft de foto’s een schijn van beweeglijkheid, want de fotograaf komt niet van zijn standpunt af.
Of een foto boeit wordt grotendeels bepaald door de compositie. In veel cursussen krijgen fotografen in de dop daarom het advies die zoomlens te vervangen door een prime – een lens met vast brandpunt. Daar valt niets aan te zoomen. Wil je een andere compositie dan moet je van je plek – naar voren lopen, in de hurken, dicht erop, of juist naar achteren, de camera omhoog of omlaag laten wijzen. Kom je er alsnog niet uit, dan wissel je de lens. Je staat ervan te kijken hoeveel variatie je kunt produceren door in beweging te komen.
Composities
Wie probeert mensen te interesseren voor zijn idee componeert eigenlijk een foto. Je kiest op een slimme manier, wat je op welke manier in beeld wilt brengen en probeert daarmee mensen te boeien en mee te krijgen.
Het interview Groot denken over de toekomst van de polder, dat NRC onlangs had met Maarten Hajer *), kun je lezen als een pleidooi voor en zoektocht naar het maken van zulke slimme composities.
Hajer, in het dagelijks leven directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving en hoogleraar Bestuur en Beleid aan de UvA, geeft het interview in het landelijke, Zuid-Hollandse Meije. “We zijn hier eigenlijk in het midden van de stad”, zegt hij. “(…) Het is zinvol te praten over Brabant-stad of over de stad die zich uitstrekt van Zandvoort via Amsterdam en Utrecht tot Bussum.”
In een analyse van een klimaatbestendig Nederland heeft het Planbureau onderzocht of het mogelijk is, te voorkomen dat het waterpeil van het IJsselmeer met anderhalve meter omhoog moet. “Als je alleen naar deelgebieden kijkt, moet je de oplossing ook in dat gebied zelf vinden. Als je het water beschouwt als één groot systeem, kun je iets nieuws bedenken.”
Uitzoomen?
Hajer pleit ervoor om in het groot te denken over de inrichting van Nederland. “Je moet uitzoomen zoals Cornelis Lely deed”.
Nou is dat natuurlijk een anachronisme en de beeldspraak kan wel wat preciezer. Wie uitzoomt blijft immers op zijn standpunt staan, en daardoor krijgt de gesuggereerde beweeglijkheid iets van een goocheltruc. “Klimaatbeleid moet in verband worden gebracht met de economie. Hoe gaan we op een schone manier ons geld verdienen? Vervang het woord “klimaatverandering” door “vergroening van de economie”, luidt Hajers advies, dan leg je uit dat er sprake is van welbegrepen eigenbelang”.
In beweging
Nieuwe oplossingen vragen om een andere compositie van belangen, behoeften en randvoorwaarden van betrokkenen. Dat veronderstelt beweeglijkheid van allen. Wie groot wil denken moet daarom niet uitzoomen, maar een andere lens monteren die hem dwingt, zelf ook in beweging te komen.
*)NRC Weekend, Zaterdag 22 oktober & Zondag 23 oktober 2011, p. 28-29