Evers, Frans & Lawrence Susskind: Het kan wel! Haarlem, MGMC 2009. ISBN 9789078171058
Win-win
De onderhandelingstechnieken van het Harvard Negotiation Project leken eind jaren zeventig van de vorige eeuw even het onmogelijke mogelijk te hebben gemaakt toen de Camp Davidakkoorden tussen Israel en Egypte werden gesloten. Onoverbrugbare tegenstellingen waren overwonnen en in de afspraken zat vooruitgang voor iedereen. De implementatie bleek weerbarstig, maar de reputatie van het win-winmodel was gevestigd.
In de boeken Onderhandelen met lastige mensen en Excellent Onderhandelen van Ury, resp. Fisher, Ury en Patton staat de essentie van het Harvardmodel beschreven. Ze zijn in Nederland al dertig jaar in druk. Misschien wel daardoor vinden we de principes van het win-winmodel nu heel vanzelfsprekend. Maak een onderscheid tussen mensen en problemen, richt je op belangen in plaats van standpunten, zoek naar oplossingen die het wederzijds belang dienen, gebruik objectieve criteria en ontwikkel je beste alternatief voor als je toch geen overeenkomst sluit.
MGA
Dezelfde principes liggen ten grondslag aan de Mutual Gains Approach (MGA) die Frans Evers presenteert in Het kan wel! Bestuurlijk onderhandelen voor een duurzaam resultaat en het is mede daardoor dat de MGA zo vertrouwd overkomt. Het kan wel! is van oorsprong een boek van win-winprofessor Lawrence Susskind dat door Evers stevig voor de Nederlandse praktijk is bewerkt. Dat maakt het boek sterk: Evers werkt de MGA-methodiek gedetailleerd uit en illustreert dat met tal van voorbeelden uit zijn eigen rijke praktijk (zoals Maasvlakte 2 en A4 Midden Delfland). Hij maakt duidelijke dat het begeleiden van een MGA ambachtelijk werk is dat toewijding, volharding en creativiteit vraagt en waarmee men een Gordiaanse knoop kan ontwarren zonder ‘m door te hakken.
Het M-woord
De relatie met onze kijk op procesmanagement zit ‘m ondermeer in het obstakelvrij maken van klussen en het organiseren van besluitvorming in een politiek-bestuurlijke context. Het is jammer dat Evers niet wat meer vertelt over hoe hij politici en bestuurders ertoe verleidt over belangen te praten in plaats van standpunten en de horizon verder te leggen dan de eerstvolgende verkiezingen. Win-win is een effectieve metafoor, maar bestaat er echt zoiets als een free lunch? De duurzaamheid uit de ondertitel had wat meer uitwerking verdiend, zo ook het omgaan met macht. Dat M-woord komt in het boek amper voor, behalve als je tussen de regels door leest…
Idee-ontwikkeling
Eén van de weinige niet gelukte MGA-voorbeelden in Het kan wel! gaat over de ontwikkeling van een idee (Agrocentrum Amsterdam). En dat is misschien niet vreemd: win-winonderhandelen en MGA zijn van oorsprong meer georiënteerd op het oplossen van conflicten (in het boek lijken consensusbouwen en conflictoplossen soms synoniem). Dat roept de vraag op hoe effectief een MGA kan zijn in een situatie waarin belangen en binding zich nog moeten ontwikkelen.