Gert van der Kolk - 06 51050119 info@oio.nl

PDF

Afwentelen

Zoals bekend wil staatssecretaris Teeven 340 miljoen besparen op het gevangeniswezen. Daarvoor moeten 26 gevangenissen dicht en 2000 gedetineerden met een enkelband naar huis. Een aantal gemeenten en provincies met gevangenissen binnen de grenzen heeft een “second opiniononderzoek” laten uitvoeren. O verrassing, wat blijkt: de sluiting brengt veel minder op dan dat ze kost, ondermeer omdat 4300 gevangenismedewerkers op zoek moeten naar een andere baan en de Rijksgebouwendienst 400 miljoen extra moet afschrijven. “Gat van 1 miljard in gevangenisplan Teeven”, kopt nu.nl. De woordvoerder van Heerhugowaard (waar maar liefst drie gevangenissen staan die dicht moeten): “Teeven wentelt de kosten af op de gemeenten”.

Lijnrecht

Heerlijk, al die cijfers, vooral omdat ze worden gebruikt om verhalen te vertellen die lijnrecht tegenover elkaar staan. Teeven vs. Heerhugowaard is een mooie illustratie van Deborah Stone’s observatie dat “every number is a political claim about ‘where to draw the line'”. Teeven kiest ervoor om afschrijvingen en uitkeringen niet mee te tellen. Zo kan hij een verhaal vertellen waaruit blijkt dat hij zijn bezuinigingsopgave onder controle heeft. Heerhugowaard c.s. nemen die kosten grensverleggend wél mee, waardoor ze in staat zijn Teevens controleverhaal te pareren met een verhaal van neergang en verval: het wordt juist allemaal veel erger dan hij beweert…

Ook deze verhalentypologie is van Stone, en komt uit haar klassieker uit 1988 over de kunst van politieke besluitvorming: Policy Paradox *).Het boek heeft aan actualiteit niets ingeboet.

Tellen

Het hoofdstuk dat zij wijdt aan getallen en cijfers is in deze tijd van krapte een absolute aanrader. De media staan immers bol van personen en partijen die, zoals Teeven en Heerhugowaard, hun verhalen zorgvuldig met cijfers stutten om de gevolgen van de schaarste in het ruimtelijke, sociale of culturele domein van zich af te wentelen of naar een ander te herverdelen. Tellen is een politieke daad in de breedste zin van het woord. Wie telt, deelt in: dit wel, dat niet. Wie telt, normeert: dit is te weinig, dat is teveel. Wie telt, bindt mensen: ik tel mee.

En wie telt, versimpelt. Dat was de Bosstrategie bij de formatie van Rutte II. Ideologisch brengen we PvdA en VVD niet bij elkaar. Maar we kunnen wel een x-aantal onderwerpen benoemen en die uitruilen. Zo zijn de ideologische verschillen wegonderhandeld. Tot verdriet van Jan Pronk, die zijn knopen heeft geteld.

Vraag je dus bij cijfers altijd af: wie telt wat, waarom en tot welk voordeel?

Hoes

Teller van de week is burgemeester Hoes van Maastricht die vindt dat buitenlandse drugskopers veel overlast veroorzaken. De coffeshops vinden van niet. Volgens de partij Stadsbelangen heeft Hoes cijfers achtergehouden over het aantal drugsgerelateerde delicten. Niks van waar, vindt Hoes, die uitlegt dat de politietelling niet klopt en zijn “onafhankelijke” telling wel: “De commissie heeft alle cijfers gekregen die ze op dat moment nodig had”.

Om de problemen de baas te worden kreeg Hoes 25 extra agenten toegezegd. Het zijn er 15 geworden. Hoes doet aan hogere telkunde: “Ik wil niet eens weten hoeveel agenten het zijn. Want ik heb er geen verstand van of het nu 15 of 35 moeten zijn. Wat ik nodig heb, krijg ik.”

Mooi. In de woorden van Stone: “Numbers are another form of poetry.”

*) Deborah Stone: Policy Paradox: The Art of Political Decision Making. Revised Edition 2002, Norton, NYC