Gert van der Kolk - 06 51050119 info@oio.nl
Bauhaus

Een exemplarische foto in Isaacson’s terecht veelgeprezen biografie van Steven Jobs *). De baas van Apple in kleermakerszit op de grond, in de lichtcirkel van een staande lamp, in een verder lege woonkamer. Mok in de ene hand, papieren in de andere. “He was such a perfectionist that he had trouble buying furniture”, luidt het onderschrift.

Waar zocht hij dan naar? Jobs omarmde de Bauhausbenadering van eenvoudige en expressieve ontwerpen, die bovendien makkelijk in grote hoeveelheden te maken zijn. En hij handelde naar de beroemde uitspraken van Bauhausarchitect Mies van der Rohe: “God is in the details” en “Less is more”.

“This is shit”

We kennen allemaal de iPhone, iPad, iPod, iMac. Goed gemaakt, mooi om te zien, lekker om vast te houden, er zit geen knop teveel aan, ze zijn intuïtief te bedienen en er zijn miljoenen van gemaakt. Isaacson’s biografie staat bol van de voorbeelden en anekdoten hoe moeilijk het is, dat te bereiken. Eindeloos schaven aan hard- en software, om de ontwerpen nog eenvoudiger te maken, en de produkten nog makkelijker te bedienen. Niet aarzelen om helemaal overnieuw te beginnen, zoals bij de iPhone, omdat een detail in het ontwerp de aandacht afleidde van waar het allemaal om begonnen was: het multi-touch scherm.

Jobs was bepaald pittig in zijn feedback als hem iets niet beviel. “This is shit”, “this sucks”, de verantwoordelijke persoon had in zijn hele leven vast nog nooit iets fatsoenlijks gepresteerd en was bovendien ook “a piece of shit”. Niet de opdrachtgever die je je zou wensen. Die bemoeit zich namelijk niet met het eindresultaat. Die geeft heldere en makkelijk te controleren criteria waaraan een resultaat moet voldoen en speelt niet vals door tijdens het spel de regels te veranderen. Jobs trok zich daar kennelijk niks van aan. Een door Isaacson navertelde schreeuwpartij met reclamemaker Vincent eindigt zo:

(V): “You’ve got to tell me what you want!”
(J):  “You’ve got to show me some stuff, and I’ll know it when I see it.”

Het bos in

Probeer daar maar eens chocola van te maken, als opdrachtnemer! Je wordt het bos ingestuurd, zonder kaart, GPS of mobile device. Zulke anekdotes doen het goed, ze zijn eenvoudig en expressief, en uit voorraad leverbaar. Maar ze geven een vertekend en eenzijdig beeld. In het internettijdschrift Wired verscheen in 2005 het verhaal hoe de familie Jobs een nieuwe wasmachine uitzocht (overigens ook naverteld door Isaacson). Er wordt de draak mee gestoken (“imagine dinner-table conversation about washing machines every night”) maar het laat zich ook lezen als een voorbeeldige aanpak. Je begint bij de waarden die belangrijk voor je zijn: tijdswinst versus omgevingsbelasting. Wat wil je ermee bereiken – is het belangrijk voor je dat kleren lekker zitten en langer meegaan? Zijn de kosten belangrijk? Welke criteria heb je dan (waterverbruik, wasmiddelverbruik, prijs)? Een fundamentele en tijdrovende, maar ook verbindende aanpak die leidt tot gedragen resultaten, en die tot gevolg kan hebben dat je op de klare vloer zit als je er nog niet uit bent.

Apple University

Zelfs Steve Jobs was thuis vast niet anders dan op zijn werk. Dus moet hij bij Apple ook tal van dit soort wasmachinediscussies hebben gehad – beginnend bij waarden en ideeën, doorstekend naar te behalen doelen, en dan criteria formuleren die je kunt controleren. Het maakt nieuwsgierig naar de case studies over het nemen van beslissingen, die Joel Podolny voor de Apple University heeft beschreven.

*)Walter Isaacson, Steve Jobs. Little, Brown 2011, ISBN 978-1-4087-0374-8