Gert van der Kolk - 06 51050119 info@oio.nl

OIO en werkend leren

Werkend leren is een krachtig instrument voor probleemoplossing, professionalisering en ontwikkeling. Daarom maken we er graag gebruik van. We hebben op een rij gezet:

waarom het nuttig is, werkend leren gestructureerd op te pakken

Mensen leren meer door ervaringen op hun werk dan door het volgen van een cursus of een training.

Uit onderzoek blijkt dat het effect van zulk ervaringsleren op bijvoorbeeld de kennisontwikkeling al snel groot is. Vooropgesteld natuurlijk, dat je werk voldoende mogelijkheden biedt voor verdere ontwikkeling.

Mensen verrichten voor bijna een derde van hun werkzame uren leerzaam werk. Bij een voltijdbaan gaat het dan om meer dan 500 uur per jaar. Vergelijk dat eens met de krappe 40 uur die medewerkers per jaar aan cursussen en trainingen besteden!

Daarom is werkend leren belangrijk. Bovendien heeft het combineren van werken en leren een aantal voor de hand liggende voordelen:

  • het leren is verbonden met concrete en actuele gebeurtenissen op het werk
  • tussen werken en leren bestaat een directe terugkoppeling
  • werkend leren helpt, vernieuwing en verandering te borgen. Het draagt daardoor bij aan de vergroting van de productiviteit.

de halve misverstanden waarom dat niet gebeurt

Het dagelijkse werk biedt medewerkers veel kansen voor werkend leren. Bovendien kunnen de effecten ervan erg groot zijn. Alle reden, om werkend leren te benutten. Toch komen we maar zelden tegen, dat een organisatie er systematisch en gestructureerd aandacht aan geeft. Hoe komt dat?

In de praktijk horen we bij managers, medewerkers en deelnemers aan trainingen de volgende motieven:

  • “Werkend leren is een informele activiteit. Leren van je ervaringen doe je er als het ware bij. Daar zijn geen programma’s of speciale activiteiten voor nodig.”
  • “Leren op je werk is een kwestie van je gezonde verstand gebruiken. Goed opletten, uitproberen, daarvan leren. Hoe ingewikkeld kan het zijn?”
  • “Zodra we er iets voor gaan opzetten wordt het duur. Het kost immers productieve uren! En als er een externe begeleider bij moet, kost het ook nog eens geld!”
  • “De werkdruk is hoog, de klant gaat voor, we gaan niet navelstaren. Werkend leren, daar hebben we geen tijd voor.”
  • “Ja hoor eens, mijn medewerkers zijn allemaal op cursus geweest. Ze weten nou toch hoe het moet? Daar hoeven ze het toch niet meer over te hebben met elkaar?!”
  • “Werkend leren? Dat kunnen wij niet. Niemand luistert hier echt naar elkaar. En uiteindelijk gaan we op de oude voet verder.”

Het zijn halve misverstanden: er schuilt een kern van waarheid in, maar die is juist de reden om werkend leren wél serieus op te pakken.

en zes goede redenen, om dat toch te doen

1e: Maak informeel leren duurzaam

Het informele van ervaringsleren geeft het een soepel en luchtig karakter. Daar zitten ook nadelen aan. Het wordt opgeschort of gestaakt als er iets dringenders langskomt. Bovendien weet je niet wat je mist. Met werkend leren organiseer je het duurzaam.

2e: Ontwikkel en verspreid gezond verstand

Gezond verstand verwijst naar een nuchtere en praktische benadering om problemen door middel van trial and error op te lossen. Ook gezond verstand stoelt op ervaringen. Het is daarom voortdurend in ontwikkeling en verdient verspreiding. Werkend leren helpt daarbij.

3e: Kosteneffectiviteit

Problemen oplossen, nieuwe vaardigheden leren toepassen – het kost productieve tijd en dus ook geld. De directe verbinding van leren en werk maakt het geleerde echter beter passend en daardoor kosteneffectiever.

Externe begeleiding is doorgaans beperkt in uren, en heeft tot inzet zichzelf overbodig te maken. De kosten zijn daardoor overzichtelijk en, omgeslagen over deelnemers, veelal zelfs gering.

4e: Werktijd = leertijd

Cursussen en trainingen worden door deelnemers vaak ervaren als een belasting bovenop hun werk. Dan is het verband tussen het geleerde en hun eigen werk niet duidelijk of kan het geleerde daarin niet gemakkelijk worden toegepast. Werkend leren start altijd vanuit de eigen werkpraktijk, maakt van leertijd werktijd en omgekeerd.

5e: Borg vernieuwing en verandering

Met werkend leren pas je nieuw verworven kennis en vaardigheden meteen in de praktijk toe. En met de ervaringen die je daarbij opdoet, snijd je kennis en vaardigheden op maat. Zo helpt werkend leren, vernieuwing en verandering te borgen.

6e: Ontwikkel professionaliteit op evenwichtige wijze

In omgevingen met een sterk ontwikkelde inhoudelijke expertise staan kennis en argumentatie hoog aangeschreven. Door die te ontwikkelen wordt de expertise versterkt. De valkuil is eenzijdigheid. Dan ontaardt het debat in kwartjesvinden. Werkend leren haalt die angel eruit, doordat het zich richt op de toepassing van kennis en expertise in de praktijk.

wanneer je werkend leren inzet

Werkend leren begint bij een vraag of probleemstelling van een of meer professionals.

Een paar praktijkvoorbeelden:

  • hoe kunnen we projectmatig werken in de praktijk zonder bureaucratisch te worden?
  • in mijn werk loop ik tegen nieuwe vragen op; hoe trek ik het been bij?
  • hoe zorgen we ervoor dat medewerkers die met pensioen gaan, hun kennis en vaardigheden tijdig overdragen?
  • wat kunnen we doen om van een verzameling individuen een team te worden?
  • op welke manier laten we onze werkwijze beter aansluiten bij de klantvraag?

Om werkend leren vervolgens tot ontwikkeling te brengen is het een en ander nodig:

  • een aantal voorwaarden, die helpen om de ruimte voor leren te beschermen: de leidinggevende stelt tijd ter beschikking, de deelnemer gebruikt die tijd, deelnemers garanderen elkaar vertrouwelijkheid en een respectvolle omgang;
  • een programma dat enige tijd duurt, om zaken in de praktijk toe te passen en daar weer van te leren;
  • begeleiding, die helpt bij het ontwikkelen en handhaven van spelregels, handvatten biedt om het leren te structureren en die de groep en de leden van de groep helpt bij het werken en leren;
  • geduld en betrokkenheid – van de opdrachtgever, want werkend leren geeft geen onmiddellijke en spectaculaire resultaten, maar geleidelijke en duurzame effecten. Betrokkenheid gedurende en na een traject van werkend leren is essentieel voor de borging hiervan;
  • durf en betrokkenheid van deelnemers – want anders dan bij cursussen en trainingen staan zij zelf in de arena!

wat wij ermee doen

De eigen praktijk van deelnemers is uitgangspunt in alles wat we doen. In de voorbereiding en uitvoering van activiteiten zijn concrete en actuele werkvraagstukken van deelnemers ons vertrekpunt. Vakontwikkeling en hoe de professional daarbij aansluit staan voorop. Daarom doen we intakes en outtakes van deelnemers aan trajecten. En graag nodigen we de leidinggevende daarbij uit. Met opdrachtgever en deelnemers zoeken we actief naar randvoorwaarden en mogelijkheden om het geleerde te borgen – individueel en gezamenlijk. Daarnaast zetten we graag instrumenten in als werkbegeleiding, intervisie, interlink, action learning en het professionele gesprek. Keuze en aanpak hangen van tal van factoren af: de vraagstelling, de wens van deelnemers, sponsoren, opdrachtgevers, beschikbare middelen…

Categorieën

Archieven